21 Νοεμβρίου 1998: πεθαίνει ο Νίκος Κατσαρός

"[...] Μπέρδευε τη λογική με την ποίηση. Τη ζωή με τους στίχους. Ήταν αυστηρός με τους βιαστικούς. Ευγενικός με τους λυπημένους και τους φτωχούς.

Δίδασκε μια ζωή μοναχική και τέχνης. Ζωγράφιζε μορφές αγίων, αρχαίων φιλοσόφων με μανδύες ή καπέλα σοφίας. Έπινε τον καφέ του σαν πρίγκηπας, έτρωγε σαν μοναχός, ύψωνε το ποτήρι κι έπινε το κρασί του για να αισθανθεί περισσότερο. [...]"

Αυτά, ανάμεσα σε άλλα, έγραφε λοιπόν ο Γιώργος Χρονάς για τον ποιητή Μιχάλη Κατσαρό που έφυγε στις 21 του Νοέμβρη 1998.

15 Νοεμβρίου: Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας

"Γελᾶν ἅμα δεῖ καὶ φιλοσοφεῖν καὶ οἰκονομεῖν καὶ τοῖς λοιποῖς οἰκειώμασι χρῆσθαι καὶ μηδαμῇ λήγειν τὰς ἐκ τῆς ὀρθῆς φιλοσοφίας φωνὰς ἀφιέντας."

Και για να το πάρουμε αλλιώς:

"Πρέπει συγχρόνως να γελάμε ενώ φιλοσοφούμε και ασχολούμαστε με τις καθημερινές μας ανάγκες και υποθέσεις, αλλά καθόλου να μην απομακρυνόμαστε από την ορθή φιλοσοφία."

Παγκόσμια Ημέρα Φιλοσοφίας λοιπόν σήμερα και στα decks ο Επίκουρος ο Σάμιος.

Γεννημένος στα 341 π.Χ, ο Επίκουρος έδινε μεγάλη αξία στη φιλία. Οι μαθητές του θαύμαζαν τόσο πολύ τις ιδέες και τον χαρακτήρα του, ώστε του αγόρασαν ένα σπίτι με κήπο στην Αθήνα, τον γνωστό «Κήπο του Επίκουρου» όπου δίδαξε μέχρι τον θάνατό του στα 270 π.Χ. Οι μαθητές του ονομάζονταν «οι από του κήπου» και μεταξύ αυτών ήταν ελεύθεροι πολίτες αλλά και δούλοι, σκλάβοι, οικοδέσποινες και εταίρες.

Ο Επίκουρος έζησε με στωική απλότητα και ήταν φοβερά λιτοδίαιτος. Ήταν πράος, ολιγαρκής και αγαθός καθώς και πολυγραφότατος συγγραφέας: το έργο του περιελάμβανε 300 περίπου κυλίνδρους, αλλά διασώθηκε μόνο ένα μικρό μέρος.

Η επικουρική ηθική έχει υλιστική βάση: το ύψιστο αγαθό είναι η ευχαρίστηση. Ωστόσο, υπάρχουν απολαύσεις που τις ακολουθεί ο πόνος. Ο σοφός όμως θα αποφύγει αυτές τις απατηλές, παροδικές σωματικές ηδονές. Οι πνευματικές ωστόσο ηδονές δεν περιορίζονται στο παρόν αλλά επεκτείνονται στο παρελθόν, ως αναμνήσεις, αλλά και στο μέλλον, ως ελπίδες.

Το ιδεώδες, δίδασκε ο Επίκουρος, είναι να ζει κανείς απαρατήρητος, πέρα από την κοινωνική ταραχή, κερδίζοντας την αρμονική ύπαρξη και «αταραξία».

12 Νοεμβρίου 1915: γεννιέται ο Roland Barthes

"(...) ο λόγος είναι ένα δέρμα: τρίβω το λόγο μου με αυτόν του άλλου. Είναι σα να έχω λέξεις αντί για δάχτυλα ή δάχτυλα στην άκρη της κάθε μου λέξης".

Αναζητήστε το κείμενο "Κατάματα" ("Droit dans les yeux") του Barthes, γραμμένο στα 1977. Εκεί λοιπόν, ανάμεσα σε άλλα, γράφει:

"(...) όλες οι αισθήσεις μπορούν λοιπόν να "κοιτούν" και αντίστροφα, το βλέμμα μπορεί να νιώθει, ν' αφουγκράζεται, να ψηλαφεί κ.λπ. Goethe: "Τα χέρια θέλουν να βλέπουν, τα μάτια θέλουν να θωπεύουν".

και πιο κάτω:

"Σας κοιτάζω, όπως κοιτάει κανείς το αδύνατον".

Ο Roland Barthes, τολμηρός και δυνατός πάντα στις εκφράσεις και την προβληματική του, γεννήθηκε στις 12 Νοεμβρίου 1915.

11 Νοεμβρίου: θάνατος του Γιάννη Ρίτσου

« (...) Τότε ο Πέτρος πήρε το λόγο
κι είπε με τη βαθειά του τη φωνή:

Να λείπεις – δεν είναι τίποτα να λείπεις-
αν έχεις λείψει για ό,τι πρέπει,
θάσαι για πάντα μέσα σ’ όλα εκείνα
που γι’ αυτά έχεις λείψει,
θάσαι για πάντα, μέσα σ’ όλο τον κόσμο.»

Γιάννης Ρίτσος.
Απόσπασμα από το ποίημα Β΄ από την ποιητική συλλογή «Οι γειτονιές του κόσμου», Κέδρος 1957

Ο Γιάννης Ρίτσος έφυγε από τη ζωή στις 11 Νοεμβρίου 1990.

7 Νοέμβρη 1911: γεννιέται ο Αλμπέρ Καμύ

ΚΑΛΙΓΟΥΛΑΣ
"(Με μεγάλον ενθουασιασμό): Θέλω ν' ανακατέψω τον ουρανό με τη θάλασσα, την ομορφιά με την ασχήμια· να κάνω να ξεχειλίσει το γέλιο μέσα από τον πόνο.

Ελικίωνε, το μόνο που θέλω είναι το φεγγάρι. Ξέρω από πριν τι θα με σκοτώσει. Δεν ξόδεψα ακόμα όλα όσα μπορούνε να με κάνουν να ζω. Γι' αυτό θέλω το φεγγάρι. Και δεν θα ξανάρθεις εδώ πριν μου το φέρεις."

Καμύ, Α. (1944). Καλιγούλας.

O Αλμπέρ Καμύ γεννήθηκε μια μέρα σαν σήμερα, στις 7 Νοέμβρη 1911.

Το θεατρικό έργο του Καμύ παρακολούθησα πρώτη φορά το 2000 σε μια συμπαραγωγή του ΚΘΒΕ. Τον ρόλο του Καλιγούλα είχε υποδυθεί ο Κωνσταντίνος Μαρκουλάκης.

Το ομώνυμο βιβλίο φέρει στο εσώφυλλό του τη σφραγίδα ενός από τα πλέον ιστορικά βιβλιοπωλεία της Θεσσαλονίκης που πλέον δεν υπάρχει...

2 Νοεμβρίου 1911: γέννηση Οδυσσέα Ελύτη

"(...) Αλλά με τις ξόβεργες μπορεί να πιάνεις πουλιά - δεν πιάνεις ποτέ το κελαηδητό τους. Χρειάζεται η άλλη βέργα, της μαγείας, και ποιος μπορεί να την κατασκευάσει αν δε του 'χει από μιας αρχής δοθεί; Καλώς να υπάρχει! Όταν αγγίζει αυτή τα πράγματα - τις λέξεις και τις συζυγίες τους - , η πραγματική νύχτα πέφτει κι ο πραγματικός ήλιος ανεβαίνει και όλες οι τυχόν παρανομίες παύουν ν' αποτελούν μιαν απλή - όπως τις βλέπει ο απλός άνθρωπος - αυθαιρεσία."

Ελύτης, Ο. (1974). Ανοιχτά Χαρτιά. Εκδόσεις Ίκαρος - Ikaros Publishing.

Ο Οδυσσέας Ελύτης γεννήθηκε σαν σήμερα: 2 Νοέμβρη 1911.

2 Νοεμβρίου 1950: θάνατος Τζορτζ Μπέρναρντ Σω

"Μερικοί άνθρωποι σκέφτονται τα πράγματα όπως είναι και ρωτάνε «γιατί». Εγώ τα ονειρεύομαι όπως θα ήθελα να είναι και σκέφτομαι «γιατί όχι»."

Τζωρτζ Μπέρναρντ Σω: θεατρικός συγγραφέας, δοκιμιογράφος και μουσικός κριτικός.

Στα 1925 τιμήθηκε με το βραβείο Νόμπελ Λογοτεχνίας.

Τέλη Οκτώβρη του 1950 έπεσε από μια σκάλα που είχε ανέβει για να κλαδέψει ένα δέντρο στον κήπο του. Πέθανε λίγες μέρες αργότερα στις 2 Νοεμβρίου του 1950, σε ηλικία 94 ετών.