31 Οκτωβρίου 1888: γέννηση Ναπολέωντα Λαπαθιώτη

Σαν σήμερα, στις 31 Οκτωβρίου 1888, γεννήθηκε ο Ναπολέων Λαπαθιώτης, ένας από τους σημαντικότερους εκπροσώπους της νεοσυμβολιστικής και νεορομαντικής σχολής.

Πολυσυζητημένος ποιητής και σήμερα, ο Ναπολέων Λαπαθιώτης ασκεί τη γοητεία του ευαίσθητου αυτόχειρα...

30 Οκτωβρίου 1896: γέννηση Κώστα Καρυωτάκη

Ο Κώστας Καρυωτάκης γεννήθηκε σαν σήμερα στα 1896.

Ποιητής, πεζογράφος, αυτόχειρας. Ήταν φιλάσθενος, πάντα καλοντυμένος και διαρκώς απογοητευμένος.

Το έργο του μεταφράστηκε σε πολλές γλώσσες.

Νηπενθή (νη = μη (+πένθος), νηπενθές = φάρμακο (ναρκωτικό) για τη λύπη, από το ομώνυμο φυτό), αυτά που απομακρύνουν το πένθος, αυτά που απαλλάσσουν από τη θλίψη που δεν προξενούν λύπη, παυσίλυπα.

Ποιητική συλλογή του Κ. Καρυωτάκη που κυκλοφόρησε τον Σεπτέμβρη του 1921 με έξοδα του ποιητή. Περιέχει 37 πρωτότυπα ποιήματα και 1 μετάφραση σε πεζό ποιήματος του Μπωντλαίρ. Το πεζό κλείνει ως εξής:

«Κράτησε τα όνειρά σου· οι συνετοί δεν έχουν έτσι ωραία σαν τους τρελούς!»

30 Οκτωβρίου 1988: θάνατος Τάσου Λειβαδίτη

Μοιρολόι της βροχής
βράδυ Κυριακής,
πού πηγαίνεις μοναχός
ούτε πόρτα να μπεις,
πέτρα να σταθείς
κι όπου πας, χλωμό παιδί,
ο καημός σου στη γωνιά
σε καρτερεί.

Παλληκάρι χλωμό
μες στο καπηλειό
απομείναμε οι δυο μας,
ο καημός σου βραχνάς
πάψε να πονάς
η ζωή γοργά περνά
δυο κρασιά, δυο στεναγμοί
κι έχε γεια.

Παλληκάρι χλωμό
σ’ ηύρανε νεκρό
στο παλιό σταυροδρόμι,
μοιρολόι η βροχή
μαύρα π’ αντηχεί
στο καλό, χλωμό παιδί,
σαν τη μάγισσα
σε πήρε η Κυριακή.

Τάσος Λειβαδίτης

Ο Πικάσο για την Γκερνίκα

Όταν η Γαλλία βρισκόταν υπό ναζιστική κατοχή, στη Διεθνή Έκθεση του Παρισιού, ένας αξιωματικός της Γκεστάπο πλησίασε τον Πικάσο και με θαυμασμό κοίταξε τον πίνακα.

- Δικό σας έργο; τον ρώτησε.
- Όχι, δικό σας, ήταν η απάντηση του καλλιτέχνη.

Ο Πικάσο εμπνεύστηκε την "Γκερνίκα" όταν, στις 26 Απριλίου 1937 και κατά τη διάρκεια του Ισπανικού Εμφυλίου Πολέμου, γερμανοί πιλότοι της αεροπορίας των εθνικιστών βομβάρδισαν την ομώνυμη κωμόπολη της Χώρας των Βάσκων. Στον βομβαρδισμό εκείνο σκοτώθηκαν 1.650 άνθρωποι και ισοπεδώθηκε το 70% της πόλης με 32 τόνους εκρηκτικά.

«Το ψωμί μου το 'δωσα στο μουλάρι μου»...

(...) κρύο τόσο που θά ‘λεγε κανείς ότι και ο Θεός κάποτε – κάποτε θέλοντας να επιστήση την προσοχή μας στη Μηδαμηνότητά μας, θα μας ανατρέψη από στιγμή σε στιγμή...

... Κύριε ταγματάρχα, είναι ντροπή αλλά έχω κάτι να σου πω... 
λίγο ψωμί θέλω γιατί δεν έφαγα σήμερα καθόλου... Κύριε ταγματάρχα, άρχισε να λέγει με δάκρυα, θα σου πω κάτι που δεν θα το πιστέψεις. Σήμερα το πρωί, σηκώθηκα, δεν βρήκα τίποτα να δώσω στα μουλαράκια μου, δεν είχα ούτε χλωρά ξύλα, ούτε σανό ούτε ένα άχυρο...

Τα μουλάρια μου μόλις μπήκα να τα σαμαρώσω, κατάλαβα ότι κλαίγανε τα καϋμένα για να τους δώσω κάτι και να μπούμε στο δρόμο...

Άι, δεν είχα τίποτε, μόνο μια κουραμάνα που θα ‘τρωγα. Γυρίζω, παίρνω το ψωμί από το σακίδιο, το μοιράζω το μισό έδωσα σε κάθε ένα, μ’ αυτό το ψωμί είναι τα ζώα μου όλη τη μέρα εγώ δε νηστικός από φαΐ και ψωμί μόνο το τσάι έφαγα στας 4 το πρωί που φόρτωσα...

Πολύ καλά έκαμες παιδί μου του λέγω... έτσι κάνουν όσοι πονούν τα ζώα».

«Η νίκη» του Κωστή Παλαμά

Και καθώς τα παιδιά της Ελλάδας έγραφαν σελίδες δόξας και μεγαλείου στις δυσπρόσιτες και χιονισμένες κορυφές της Πίνδου ο Κωστής Παλαμάς συνεπαρμένος απ' τις νίκες έγραψε το τελευταίο του ποίημα με τίτλο: «Η νίκη».

«Παιδιά μου ο πόλεμος,
για σας περνάει θριαμβευτής
των άδικων ο πόλεμος
δεν είν' εκδικητής
είναι ο θυμός της άνοιξης
και της δημιουργίας;
Κι' αν είναι, και στον
πόλεμο μέσα η ζωή θυσία,
ο τάφος είναι πέρασμα
προς την Αθανασία!»

Οι γέφυρες που απελευθέρωσαν τη Θεσσαλονίκη!

25 Οκτωβρίου: γέννηση Πικάσο

«Αυτό το χειμώνα, ο Πικάσο με μια εκπληκτική έμπνευση που δεν τον άφησε στιγμή, έφτιαξε μια σειρά σχεδίων που είναι τα ομορφότερα, τα πιο αυθόρμητα, τα πιο ανθρώπινα της θαυμαστής του πορείας, σχέδια που διακατέχονται από ένα αληθινό φως, γεμάτα με έμμονες παρουσίες, λες και τις βραδιές στο Vallauris εισέβαλε στο δωμάτιό του όλος ο κόσμος που δημιούργησε και πόζαρε για αυτόν, παραδομένος άνευ όρων. Και όλος ο κόσμος ήρθε για να εκπληρώσει την επιθυμία του, να παίξει με τα καπρίτσια του, να θρέψει το μαύρο του χιούμορ, κάνοντας τελικά τον Πικάσο να μας παραδοθεί».

Με το παραπάνω κείμενο προλόγισε ο Τεριάντ το ιστορικό διπλό τεύχος 29/30 του Verve που φιλοξένησε σχέδια του Πικάσο φτιαγμένα στο Vallauris από τις 28 Νοεμβρίου 1953 έως τις 3 Φεβρουαρίου 1954!

"Μάθε τους κανόνες ως επαγγελματίας, ώστε να τους καταστρατηγίσεις ως καλλιτέχνης". ~ Πάμπλο Πικάσο

Ο Πάμπλο Πικάσο γεννήθηκε σαν σήμερα, στις 25 Οκτωβρίου 1881.

24 Οκτώβρη: βράβευση Γ. Σεφέρη με το βραβείο Νόμπελ

(...) Γιατί πιστεύω πως τούτος ο σύγχρονος κόσμος όπου ζούμε, ο τυραννισμένος από το φόβο και την ανησυχία, τη χρειάζεται την ποίηση. Η ποίηση έχει τις ρίζες της στην ανθρώπινη ανάσα, και τι θα γινόμασταν αν η πνοή μας λιγόστευε;"

Και μερικές γραμμές πιο κάτω:

"Σ’ αυτόν τον κόσμο, που ολοένα στενεύει, ο καθένας μας χρειάζεται όλους τους άλλους. Πρέπει ν’ αναζητήσουμε τον άνθρωπο, όπου κι αν βρίσκεται."

Σαν σήμερα, 24 Οκτώβρη 1963, ο Γιώργος Σεφέρης βραβεύτηκε με το Νόμπελ Λογοτεχνίας. Τα παραπάνω είναι αποσπάσματα της ομιλίας στην τελετή απονομής στις 10 Δεκεμβρίου 1963.

Δίχως βιβλία

"(...) Καθίστε, παρακαλώ. Κοιτάτε το διαμέρισμα. Γυμνό,

είν' η αλήθεια, αλλά καθαρό. Ένας Βερμέερ, δίχως έπιπλα και κατσαρόλες.

Δίχως βιβλία επίσης, έπαψα να διαβάζω εδώ και καιρό. Άλλοτε, το σπίτι μου ήταν γεμάτο μισοδιαβασμένα βιβλία. Εξίσου αηδιαστικό μ' αυτούς που κόβουν τις γωνίες από ένα φουαγκρά και πετάνε το υπόλοιπο.

Άλλωστε, τώρα πια μ' αρέσουν μόνο οι εκμυστηρεύσεις, και οι συγγραφείς εκμυστηρεύσεων γράφουν κυρίως για να μην εκμυστηρευτούν, για να μην πουν τίποτε από όσα γνωρίζουν. Όταν κάνουν πως περνούν στις εξομολογήσεις, είν' η ώρα να δυσπιστήσεις, θα μακιγιάρουν το πτώμα. Πιστέψτε με, είμαι χρυσοχόος.

Λοιπόν, έβαλα τελεία και παύλα. Τέρμα τα βιβλία, τέρμα και τα περιττά αντικείμενα, το αυστηρώς απαραίτητο, σκέτο και καλογυαλισμένο σαν φέρετρο. Άλλωστε, σ' αυτά τα ολλανδέζικα κρεβάτια, τα τόσο σκληρά, με άσπιλα σεντόνια, πεθαίνουμε ήδη μέσα σε σάβανο, βαλσαμωμένοι από καθαρότητα."

Καμύ, Α.

Κι ένα αρμυρό φεγγάρι

«Εκτός από τον ήλιο,
τα φιλιά και
τ' άγρια αρώματα,
όλα μου φαίνονται
επιπόλαια».

Καμύ. Α., 1938. "Οι Γάμοι".

Εντάξει. Φορτώνω κι ένα αρμυρό φεγγάρι και άντε να με βρεις.

Jacqueline Fuentes - Sinuoso Trópico

Σε όσα ανακαλύπτουμε δίχως ποτέ να τ' αναζητούμε.

Suelta tu pelo
Y entregalo al viento
Siente la vida
Como va por dentro
Vivelo todo que ahora es el momento
Al son del cuerpo y el ritmo del mar
Fluir secreto amor que me hace vibrar con la alegria que me da el amar

6 συνταγές επίλυσης συγκρούσεων ανάμεσα σε εκπαιδευτικούς

Οι διαφωνίες και οι συγκρούσεις σε έναν Σύλλογο Διδασκόντων/ουσών (ΣΔ) είναι μια πραγματικότητα. Τόσο ως εκπαιδευτικοί όσο και ως διευθυντές/τριες δεν πρέπει ούτε να τις κρύβουμε κάτω από το χαλί ούτε να υποκρινόμαστε ότι δεν υφίστανται. 

Είναι φυσιολογικό να υπάρχουν. Αποτελούν μέρος της διαδικασίας εξέλιξης του εκπαιδευτικού οργανισμού που εργαζόμαστε. Είναι κύτταρο των δημοκρατικών διαδικασιών: ας μην ξεχνάμε ότι ο ΣΔ, στο ελληνικό εκπαιδευτικό σύστημα, λαμβάνει τις αποφάσεις λειτουργίας του σχολείου. Ο/η διευθυντής/τρια αποτελεί μέλος του ΣΔ: χωρίς αυξημένες αρμοδιότητες και εξουσία, μάλλον διεκπεραιώνει, εκπροσωπεί και συντονίζει τη ζωή του σχολείου περισσότερο από τους/τις υπόλοιπους/ες εκπαιδευτικούς. Καταλήγω: οφείλει να ηγείται με στόχο την προστασία της ασφάλειας των μαθητών/τριών, αλλά και των εκπαιδευτικών - συνεργατών του/της. Απώτερος σκοπός: η προαγωγή της μάθησης και της Παιδείας.

Η αλήθεια είναι ότι όταν ξεσπάσει η διαφωνία και η σύγκρουση ο/η διευθυντής/τρια καλείται να αναλάβει την ευθύνη της επίλυσής τους. Προτείνω λοιπόν έξι τρόπους αντιμετώπισης τέτοιων καταστάσεων:

1. Βοήθα να συζητηθεί το θέμα

Στο ρόλο του διαμεσολαβητή μπορείς να επαναφέρεις την ηρεμία, τη διασαφήνιση και την αντικειμενική προσέγγιση του προβλήματος. Θέσε ερωτήσεις - δίνεις έτσι χρόνο στο μυαλό του συναδέλφου να τακτοποιήσει τους διαδρόμους του εγκεφάλου του. Ο ρόλος του ηγέτη συμπεριλαμβάνει και εκείνου του διαμεσολαβητή: αν δεν έχεις ακούσει για τη διαμεσολάβηση, η κατάλληλη στιγμή είναι τώρα.

2. Συζήτα το θέμα ανοικτά

Παρατηρείται έλλειμμα δημοκρατίας στην καθημερινότητά μας: προτιμάμε τη σιωπή και τα πηγαδάκια, παρά την ανοικτή και καλοπροαίρετη κριτική με σκοπό τη συλλογική βελτίωση. Αποτέλεσμα: φθορά συναισθημάτων και δημιουργία έντασης. Αντίθετα: ενθάρρυνε την ειλικρινή, ανοικτή σε όλους/ες και με  όλους/ες συζήτηση. Περισσότερα αυτιά ακούνε καλύτερα, περισσότερα μάτια βλέπουν καθαρότερα. Και μη διστάσεις να παραδεχτείς ότι μπορεί να έσφαλες...

3. Μην εξαναγκάζεις συμμαχίες

Ο ρόλος σου ως διευθυντής/ντρια δεν είναι να τρέψουμε τους/τις εκπαιδευτικούς σε φίλους/ες. Η Πολιτεία σε εμπιστεύτηκε  για να οδηγήσεις το σχολείο σε ένα θετικό μαθησιακό περιβάλλον. Οι εκπαιδευτικοί δε χρειάζεται να είναι φίλοι για να συμβεί αυτό. Όποια και αν είναι η αιτία της σύγκρουσης, μετά το ντριιιιιιιννννννν πρέπει να επιστρέψουν στη σελίδα που άφησαν τους/τις μαθητές/τριές τους ώστε να είναι αποτελεσματικοί. Αυτό δεν σημαίνει ότι οι εκπαιδευτικοί πρέπει να αγκαλιαστούν ή να πάνε μετά τη συνάντηση για γεύμα: αυτό μάλλον είναι μια μη ρεαλιστική προσδοκία. Είναι προτιμότερο να θέσεις ρεαλιστικούς στόχους που μπορούν να βοηθήσουν τους/τις εκπαιδευτικούς να συνεργαστούν και πάλι. Ως σύμμαχοι.

4. Χρησιμοποίησε κανόνες διαμεσολάβησης

Ναι, υπάρχουν. Και είναι αποτελεσματικοί στο να ακουστούν όλες οι φωνές: εμπιστευτικότητα, ενσυναίσθηση (πες το κι αλλιώς: μπες στα παπούτσια του άλλου), ενεργητική ακρόαση, εκ περιτροπής διάλογος, κατάληξη σε συμπεράσματα. Δεν αρκεί να επικαλείσαι τους κανόνες. Χρειάζεται να τους καλλιεργήσεις: με το παράδειγμά σου. Α, και να μην ξεχνάς να χαμογελάς: δίνεις το μήνυμα ότι είμαστε άνθρωποι, ότι συμβαίνουν λάθη κι ότι είμαστε εδώ για να τα αποφύγουμε στο μέλλον.

5. Κράτα τη σύγκρουση μακριά από την τάξη

Όχι, οι μαθητές/τριες δεν έχουν καμία θέση στις συγκρούσεις των εκπαιδευτικών. Μπορεί να είναι δελεαστικό να βάλεις τα παιδιά να σε υποστηρίξουν, αλλά είναι βέβαιο ότι σύντομα αυτό θα γυρίσει μπούμερανγκ για όλο το ΣΔ. Τα όποια προβλήματα αφορούν ενήλικες και να επιμένεις να λύνονται από αυτούς/ές. Αυτή η θέση προστατεύει τόσο τα παιδιά όσο και τους/τις εκπαιδευτικούς.

6. Συνδέσου με τους/τις εκπαιδευτικούς μετά τη σύγκρουση

Μια ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας μεταξύ εκπαιδευτικών και διευθυντή/τριας μετά τη σύγκρουση είναι ο καλύτερος τρόπος για την καλλιέργεια μιας ικανής και υγιούς νοοτροπίας συνεργασίας του ΣΔ. Βοηθώντας τους εκπαιδευτικούς να βιώσουν τη δημοκρατική επίλυση μιας σύγκρουσης μέσω της επαναπροσέγγισής τους είναι ένας πολύ καλός τρόπος για να εμπεδωθεί η διαδικασία ως νοοτροπία της σχολικής μονάδας: ο πραγματικός στόχος είναι η εξεύρεση λύσης, όχι η επικράτηση κάποιων ή του/της διευθυντή/τριας.

Τέλος, οι εκπαιδευτικοί του σχολείου είμαστε άνθρωποι και οι άνθρωποι συναγωνιζόμαστε και συγκρουόμαστε μερικές φορές μεταξύ μας. Δεν υπάρχει τίποτα μεμπτό με τη σύγκρουση, όσο προσπαθούμε να μάθουμε από αυτήν και να γίνουμε δυνατότεροι και αποτελεσματικότεροι στη δουλειά μας.

Οι ηγέτες των σχολείων είναι σε θέση να οδηγήσουν τους ΣΔ σε αυτό.

5 Οκτωβρίου 2018 - Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών

Ζούμε αναπνέοντας τον αέρα τους, πάει να πει: ακουμπάμε όχι μόνο το μυαλό, αλλά κυρίως και πάνω απ’ όλα τις ψυχές τους. Αγκαλιάζουμε, πολλές φορές τρέμοντας, τα μικροσκοπικά τους δάκτυλα – τρέμοντας από αγάπη και μνήμες των χεριών της δασκάλας που αγκάλιαζε τα δικά μας δάκτυλα για να μάθουμε να κρατάμε το μολύβι.

Σκηνοθετούμε γιορτές, θεατρικές παραστάσεις, εκπαιδευτικά προγράμματα με τα τιτιβίσματά τους. Ανεβάζουμε σκηνικά με τις πιτισιλιές από τα πινέλα τους, σφυρίζουμε τα φάουλ και τα δίποντά τους σε ανύπαρκτα γήπεδα – γήπεδο η λαχτάρα να παίξουν και να τα καμαρώσουμε.

Κάπου εκεί στα 12 και 13 τους, παριστάνουμε τους κουφούς και χαμογελάμε με αγάπη στην ειρωνεία και τα σκληρά εφηβικά πίσω από τις πλάτες μας σχόλιά τους, στα αθόρυβα άγουρα βλέμματά τους, στα πείσματα και στις συγνώμες τους, στις αδικαιολόγητες μελαγχολίες και τις ηφαιστειακές εκρήξεις τους – απροειδοποίητες όπως αρμόζει σε κάθε παιδί – γιατί δεν ξεχνάμε πόσο υπέροχα υπήρξαμε το ίδιο παιδιά.

Όχι, όχι. Σήμερα δε θέλω να μου γράψετε για τα χίλια μύρια άσχημα και μαύρα, για τον τάδε και τη δείνα που σκιάζει το Α και το Β...

Σήμερα, Παγκόσμια Ημέρα Εκπαιδευτικών #worldteachersday, ας αφήσουμε χώρο και χρόνο στην καρδιά, το σώμα, το μυαλό και την ψυχή μας να σκαλίσουν βαθύτερα και να γαληνέψουν στο άρωμα του Δασκάλου και της Δασκάλας, θέλω να πω: του Ανθρώπου που μας γοήτευσε, μας ενέπνευσε να πάμε ένα βήμα μπροστά ως Άνθρωποι.

Σήμερα ας ψιχαλιστούμε το χρυσό σύννεφο της αξίας του Ανθρώπου Εκπαιδευτικού: του ζυμωτή της ελπίδας σε όλο τον κόσμο.