Η βαθιά υπόκλιση στο σουηδικό κοινωνικό μοντέλο

Τηλεφωνικές ευχές για τη νεογέννητή μας από την πολύ καλή μου φίλη από Στοκχόλμη. Σε 1 ½ μήνα περιμένει και αυτή το πρώτο της παιδί. Οι σχετικοί διάλογοι γεννάνε πολιτικά συμπεράσματα: εκνευριστικά θεραπευτικό για έναν σοσιαλδημοκράτη να διαπιστώνει και από πρώτο χέρι το σουηδικό θαύμα.

Η Σουηδία παραμένει προσκολλημένη στο μοντέλο της υψηλής φορολόγησης, των υψηλών κοινωνικών δαπανών στα πλαίσια του κοινωνικού κράτους. Υψηλοί ρυθμοί ανάπτυξης, ποσοστό ανεργίας στο 4% και πλεονασματικός προϋπολογισμός, συνοδεύουν «βελούδινες» συνθήκες εργασίας και το πιο οργανωμένο καθεστώς εργατικής προστασίας και νομοθεσίας.

Η Annalena βρίσκεται σε άδεια τοκετού. Μαζί με τον σύντροφό της Tom θα περιποιηθούν το μικρό τους, θα θέσουν τις βάσεις μιας καινούριας ζωής στα πλαίσια μιας κοινωνίας Ανθρώπων. Αναγνωρίζεται τόσο η μητρότητα, όσο και η πατρότητα οι οποίες ανταμείβονται με ετήσια άδεια και με αποδοχές που αγγίζουν το 80% του μισθού τους, χωρίς απώλειες στην εξέλιξη της επαγγελματικής τους σταδιοδρομίας. Ευκαιρία, μου λέει η Annalena για ταξίδια με το μικρό.

Στη Σουηδία η κοινωνική κινητικότητα είναι από τις υψηλότερες στον κόσμο, η κατανομή του εισοδήματος είναι από τις πλέον εξισορροπημένες και δίκαιες βάσει μιας προοδευτικής φορολογικής κλίμακας και μιας απέχθειας προς τους προκλητικά υψηλούς μισθούς στελεχών εταιρειών.

Ο συνδυασμός υψηλής παραγωγής, υψηλού επιπέδου εκπαίδευσης και εξειδίκευσης, αναγκάζουν εγχώριες εταιρείες όπως τη Volvo και την Ericsson να παραμένουν στη χώρα. Κι όχι μόνο αυτό: μεγάλες ξένες εταιρείες επενδύουν στη Σουηδία.

Οι Σουηδοί ξοδεύουνε, φορολογούνται και, τελικά, ευημερούνε. Τα στοιχεία του ΟΟΣΑ δεν λένε κάτι διαφορετικό.

Πώς όμως συνεχίζουν να τα καταφέρνουν σε ένα παγκοσμιοποιημένο πλαίσιο που ισοπεδώνει τα πάντα, τη ρωτάω.

"Πιστεύουμε βαθιά στη δικαιοσύνη, είναι μέρος της ανατροφής μας", μου απαντά. Μόνο δίκαιες κοινωνίες μπορούν να είναι και δυναμικές. Αυτές δημιουργούν ανάπτυξη βασισμένη όχι αποκλειστικά σε έναν άκριτο ανταγωνισμό, αλλά σε έναν συνδυασμό καλλιέργειας εμπιστοσύνης και επένδυσης στο κοινωνικό κεφάλαιο.

Σκέφτομαι την άτυπη κόντρα που τεχνηέντως καλλιεργείται στην ελληνική κοινωνία: ιδιωτικοί κατά δημοσίων υπαλλήλων. Η ασφάλεια θέτει εγγυήσεις για αλλαγή, η οποία είναι απαραίτητα. Η ανασφάλεια θέτει τους εργαζόμενους σε άμυνα. Παρέχοντας ασφάλεια επιτυγχάνεται συνεργασία.

Αντί λοιπόν να θέλουμε ως κοινωνία να εξισορροπήσουμε προς τα κάτω, στόχος μας πρέπει να είναι το κοινωνικά δικαιότερο για όλους. Οι όποιες κατακτήσεις δεν πρέπει να καταργηθούν επειδή κάποιοι δεν τις απολαμβάνουν. Είναι μια «λογική» η οποία καλλιεργείται και άρα είναι πέρα από κακόβουλη και επικίνδυνη.

Η νεογέννητη κόρη μας θα έχει τη Μαρία στο πλάι της για ένα χρόνο. Χωρίς περικοπές στο μισθό της και την εξέλιξή της, χωρίς την απειλή της απόλυσης. Η Μαρία είναι εκπαιδευτικός στο δημόσιο τομέα. Και η κατάκτηση αυτή είναι ευτύχημα. Ποιος θα θελήσει να διαγράψει ένα τέτοιο προνόμιο, αντί να προσπαθήσει να το επεκτείνει και στον ιδιωτικό τομέα;

Στην ευρωπαϊκή κοινωνική Αριστερά οφείλουμε, αφού υποκλιθούμε ευγενικά στο σουηδικό μοντέλο, να τερματίσουμε την τραγικότητα της ομφαλοσκόπησής μας. Να καταφέρουμε να αγγίξουμε τις χορδές της συλλογικής μας ευαισθησίας.

Με συγχωρείτε τώρα, έχω λίγες ακόμη ώρες κυριακάτικης ανεμελιάς να χαρώ τη μικρή μας.