Παρασκευή, Ιουνίου 23, 2006

Αυθαίρετα κείμενο από το goutas.gr σε σχολικό βιβλίο!

Κείμενό μου σχετικά με μια εκδρομή μας με τη Μαρία στις λίμνες των Πρεσπών, δημοσιευμένο στο προσωπικό μου website, βρέθηκε στις σελίδες του καινούργιου βιβλίου Νέας Ελληνικής Γλώσσας της Β' Γυμνασίου, στη σελίδα 18. Οι μαθητές καλούνται να συμπληρώσουν τα κενά του κειμένου. Στο τέλος της άσκησης υπάρχει παραπομπή στην ιστοσελίδα.



Όταν μου το σφύριξε φίλος, ο οποίος κατέβασε το βιβλίο για το παιδί του, έμεινα έκπληκτος. Κανείς δεν με είχει ειδοποιήσει σχετικά από το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο, ούτε και φυσικά είχε λάβει την άδειά μου. Την οποία και προφανώς θα έδινα.

Δεν με πειράζει η χρήση του κειμένου. Είναι η νοοτροπία του Clopy & Paste, η έλλειψη σχετικής παιδείας περί πνευματικών δικαιωμάτων που διατρέχουν ολόκληρη την κοινωνία μας ακόμη και από ανθρώπους που είναι βουτηγμένοι στα γράμματα, τις επιστήμες και τις τέχνες...

16 σχόλια:

Ανώνυμος είπε...

Το καλύτερο που θα μπορούσες να κάνεις αυτή τη στιγμή είναι να κινηθείς δικαστικά, αποσκοπώντας κυρίως:

1) Στην (έντονη) δημοσιοποίηση της καταστρατήγησης των πνευματικών δικαιωμάτων από έναν δημόσιο φορέα, και εν προκειμένο από έναν εκπαιδευτικό φορέα.

2) Την αποκάλυψη παρόμοιων φαινομένων από τον ίδιο οργανισμό αλλά και από άλλους δημόσιους φορείς.

3) Μια κάποια προσωπική οικονομική αποζημείωση.

4) Το ξεγύμνωμα τον υπευθύνων συγγραφέων των εκπαιδευτικών εγχειριδίων.

Το εάν μετά την δικαστική απόφαση, εσύ αποφασίσεις να προσφέρεις το κείμενο σου χωρίς να ζητήσεις κάποια αμοιβή, είναι δικό σου θέμα.

Θα μπορούσες φυσικά και να το αφήσεις έτσι.

Lili είπε...

Aσχετως αν ειναι παιδικο βιβλιο και noble το ολο θεμα, Θωδωρη νομιζω οσυ δινεται μια ανελπιστη ευκαιρια να ταρακουνησεις λιγο τα υπαρχον δεδομενα και να γινει -ισως- το παραδειγμα και η αρχη στο να ,εστω ρωτανε πριν παρουν οτι τους αρεσει.
Σκεψου οτι πολλοι δεν γραφουν πια στο ιντερνετ με αληθινα συναισθηματα και λεξεις γιατι δεν υπαρχει προστασια ως προς το που θα βρεθει καποιο κειμενο και καποια φωτογραφια.

Ειμαι υπερ του να κινηθεις αλλα δεν ξερω αν εσυ θες να μπεις σ αυτην την διαδικασια.

. είπε...

!

e-Lawyer είπε...

Αυτό που αναφέρουν οι παραπάνω σχολιαστές για δικαστική διεκδίκηση δικαιωμάτων είναι εντελώς εσφαλμένο, καθώς η ελεύθερη χρήση έργου του λόγου χωρίς άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή είναι ελεύθερη για την έντυπη αναπαραγωγή κειμένων σε σχολικά βιβλία.

Συγκεκριμένα, σύμφωνα με το άρθρο 20 του Ν.2121/1993 (για την προστασία πνευματικής ιδιοκτησίας),
"1. Επιτρέπεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, η αναπαραγωγή σε εκπαιδευτικά βιβλία, που χρησιμοποιούνται ως βιβλία διδασκαλίας για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση εγκεκριμένα από το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας και Θρησκευμάτων ή από άλλο αρμόδιο υπουργείο κατά το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα, έργων του λόγου ενός ή περισσοτέρων συγγραφέων νομίμως δημοσιευμένων, που αποτελούν μικρό τμήμα της συνολικής δημιουργίας του καθενός από αυτούς.Η ρύθμιση αυτή αφορά μόνο την έντυπη αναπαραγωγή

2. Μετά το θάνατο του δημιουργού, επιτρέπεται χωρίς την άδεια των δικαιούχων του και χωρίς αμοιβή η αναπαραγωγή σε ανθολογίες έργων του λόγου περισσότερων συγγραφέων νομίμως δημοσιευμένων, που αποτελούν μικρό τμήμα της συνολικής δημιουργίας του καθενός από αυτούς.

3. Η αναπαραγωγή, όπως ορίζεται στις προηγούμενες παραγράφους, δεν πρέπει να εμποδίζει την κανονική εκμετάλλευση του έργου από το οποίο παίρνονται τα κείμενα και πρέπει να συνοδεύεται από την ένδειξη της πηγής και των ονομάτων του δημιουργού και του εκδότη, εφόσον τα ονόματα αυτά εμφανίζονται στην πηγή."

Οι υπεύθυνοι της έκδοσης έχουν τηρήσει τις προϋποθέσεις αυτές, ενώ το μόνο που θα μπορούσε ίσως επιπλέον να γίνει είναι να ζητηθεί να προστεθεί και το όνομα του Θοδωρή Γούτα, αν αυτό αναφερόταν στο site του (το οποίο πάντως εγώ δεν το βλέπω, εκτός από το όνομα τoυ domain name της ιστοσελίδας).

Έχω ασχοληθεί σε πολλά posts του e-lawyer με το θέμα των εξαιρέσεων από την πνευματική ιδιοκτησία (fair use - νόμιμη ελεύθερη χρήση έργων) αλλά νομίζω ότι το θέμα των σχολικών βιβλίων δεν το είχα αναφέρει.

Συνεπώς, νομικά οι υπεύθυνοι της έκδοσης είναι εντελώς άψογοι. Το "ηθικό" κομμάτι ενδεχομένως να παραμένει, αλλά καλύπτεται κατά τη γνώμη μου και από την αναφορά της πηγής. Μην ξεχνάμε ότι μιλάμε για την εκπαιδευτική διαδικασία.

Ανώνυμος είπε...

Καταρχάς, συγχαρητήρια συνάδελφε που μπήκες και στα σχολικά βιβλία! Κατά δεύτερον, μπορεί να μην ήταν και ιδιαίτερα κομψό που δεν ενημερώθηκες αλλά δυστυχώς ο νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας είναι σαφής: " ¶ρθρο 20 Σχολικά βιβλία και ανθολογίες - 1. Επιτρέπεται, χωρίς την άδεια του δημιουργού και χωρίς αμοιβή, η αναπαραγωγή σε εκπαιδευτικά βιβλία, που χρησιμοποιούνται ως βιβλία διδασκαλίας για την πρωτοβάθμια και δευτεροβάθμια εκπαίδευση εγκεκριμένα από το ΥΠΕΠΘ ή από άλλο αρμόδιο υπουργείο κατά το επίσημο αναλυτικό πρόγραμμα, έργων του λόγου ενός ή περισσότερων συγγραφέων νομίμως δημοσιευμένων που αποτελούν μικρό τμήμα της συνολικής δημιουργίας του καθενός από αυτούς." Ολόκληρος ο νόμος περί πνευματικής ιδιοκτησίας εδώ: http://www.acci.gr/ecomm/legal/pdf/2121a.pdf

Ανώνυμος είπε...

Ουπς! Το σχόλιό μου διασταυρώθηκε με αυτό του e-lawyer...

e-Lawyer είπε...

Βέβαια, τώρα που ξαναβλέπω το νόμο, με προβληματίζει λίγο η ρήτρα ότι η ελεύθερη χρήση αφορά μόνο την έντυπη αναπαραγωγή, ενώ εδώ έχουμε ανάρτηση στο Διαδίκτυο. Η έννοια του εντύπου έχει επεκταθεί νομολογιακά και στο ηλεκτρονικό έντυπο, άρα "έντυπη αναπαραγωγή" είναι και η ηλεκτρονική αναπαραγωγή.
Ωστόσο δεν είναι ξεκάθαρο ότι ο σκοπός της διάταξης είναι να περιλάβει στην ελεύθερη χρήση και την ηλεκτρονική διαδικτυακή αναπαραγωγή, γιατί αλλιώς τι νόημα θα είχε η ίδια η διάταξη, η οποία προστέθηκε σε μια από τις τροποποιήσεις του 2121/1993 και συγκεκριμένα το 2002 με σκοπό να περιοριστεί κάπως η ελεύθερη χρήση από σχολικά βιβλία.
Θα μπορούσε δηλαδή να αντληθεί ένα επιχείρημα από το γεγονός ότι το βιβλίο είναι αναρτημένο στο διαδίκτυο και να θεμελιωθεί εκεί κάποια αξίωση. Ωστόσο και πάλι θα βαρύνει το γεγονός ότι δεν διαταράσσεται η "κανονική εκμετάλλευση του έργου", αφού ούτε ο δημιουργός, αλλά ούτε και ο εκδότης αποβλέπουν στο κέρδος. Δηλαδή η "κανονική εκμετάλλευση" σε αυτήν την περίπτωση δεν είναι εμπορική έννοια, όπως είναι ενδεχομένως για τα υπό έκδοση κείμενα από το site της Lili (που μάλλον δεν θα μπουν σε εκπαιδευτικό βιβλίο- με όλο το σεβασμό, αλλά ας ελπίσουμε να μην...).
Η αξίωση δηλαδή που θα μπορούσε να προβληθεί εδώ θα ήταν να αφαιρεθεί το αντιγραφέν κείμενο από την ηλεκτρονική έκδοση του βιβλίου, αλλά και η αποζημιωτική ευθύνη για τη μη αίτηση άδειας κλπ.Πάντως και πάλι είναι θέμα ερμηνείας. Συγγνώμη για την απόλυτη διατύπωση στο προηγούμενο σχόλιο μου.

Μαύρος Γάτος είπε...

Μπράβο Θοδωρή. Πρέπει να είσαι πολύ περήφανος.

Σ:)))

Μαύρο πρόβατο είπε...

Ο e-lawyer με πείθει για το νομικό μέρος.

Υπάρχει όμως κι ένα ζήτημα ηθικής τάξης: συγγραφείς σχολικού εγχειρίδιου παίρνουν υλικό από εκπαιδευτικό. Να μην τον ειδοποιήσουν για την πρόθεσή τους, όταν μάλιστα είναι και τόσο εύκολο (ένα μαίηλ!) κι όταν ζήτημα διαπραγμάτευσης αδείας δεν τίθεται καν;

Καφρίλα!

Κατά τα άλλα, μπράβο κι από μένα στον μπλογκοδεσπότη, γι αυτή την αντικειμενικά σπουδαία έμμεση αναγνώριση, αλλά και στους συγγραφείς, για το καλό τους κριτήριο.

e-Lawyer είπε...

Δεν υπάρχει το όνομά του στην ιστοσελίδα εκ της οποίας αντλήθηκε το κείμενο. Υπάρχει μονο το ονομα ως domain name. Το όνομα Θ.Γ. υπάρχει μονο στο μπλογκ που είναι άλλος χώρος.

Ο νόμος καλύπτει και το outsourcing εκπαιδευτικών βιβλίων κατ' έγκριση του Υπουργείου κλπ.

Lili είπε...

Εγω που ειμαι παν-ασχετη και με τα χαλια ελληνικα μου, καταλαβα καλα;
Υο ιντερνετ καλυπτεται απο το νομο περι εντυπων;
Δηλαδη οτι βαλει καποιος στο μπλογκ του αυτοματως ειναι κατοχυρωμενο;
δευτερον
αν ισχυει το παραπανω,
δεν ισχυει για το κρατος;


τα μπερδεψα;

θοδωρής είπε...

Εννοείται ότι δεν θεωρώ το κείμενο καμία "επιστημονική" ή άλλου είδους προσωπική ανακάλυψη. Δεν είμαι ο πρώτος που πάτησε το πόδι του στις Πρέσπες... Ούτε είναι λογοτεχνία.

Το κείμενο στοχεύει στο να στρέψω την προσοχή όσων ψάχνουν στο δίκτυο σε ένα όμορφο ακρητικό μέρος μέσω μιας προσωπικής βιωματικής αφήγησης.

@μαύρος - γάτος: Δεν αισθάνομαι υπερήφανος. Δεν κρύβω όμως ότι μου άρεσε η ιδέα οι μαθητές μου να έχουν τυπωμένο στα βιβλία τους κάτι που έγραψα. Και, όντως, δεν θα ήταν δύσκολο να μου ζητηθεί η άδεια μέσω e-mail. Όπως έγραψα, θεωρώ ότι είναι περισσότερο θέμα νοοτροπίας. Και ευγένειας.

@e-lawyer: OK, μετά όσα γράφεις αντιλαμβάνομαι ότι η πράξη είναι σύννομη. Ωστόσο, πάντοτε έγραφα στο δίκτυο επώνυμα. Ακόμη κι αν στο φάκελο prespes δεν εμφανίζεται το όνομά μου, τα αρχεία συνδέοντα από μια αρχική σελίδα στην οποία εμφανιζόταν αυτό. Με την λογική που περιγράφεις, θα πρέπει να αναγράφεται το όνομα του κατόχου - συγγραφέα - δικαιούχου σε κάθε σελίδα - αρχείο ενός server; Απλά, διερωτώμαι.

@Argos: Πράγματι το Παιδαγωγικό Ινστιτούτο αναθέτει μετά από διαγωνισμό τη συγγραφή ενός βιβλίου σε κάποια εταιρεία. Αυτή πληρώνεται, άρα, @e-lawyer ο εκδότης αποβλέπει στο κέρδος, σύμφωνα με όσα καταλαβαίνω και, φαντάζομαι, ότι εννοείς.

¶ρα εδώ τι συμβαίνει; Είναι πλέον μια εταιρεία, και όχι ένας φορέας του ΥΠΕΠΘ, η οποία παίρνει το κείμενο.

e-Lawyer είπε...

H σχέση της εταιρίας με το Υπουργείο είναι εσωτερική, δηλαδή νομικά υπεύθυνο για το περιεχόμενο του βιβλίου είναι αυτό και όχι η εταιρία. Υπάρχει σχέση ανάθεσης και εντολής, δεν είναι ένα βιβλίο που κυκλοφορεί για να διατεθεί στο εμπόριο. ¶ρα δεν μπορεί κάποιος να στραφεί εναντίον της εταιρίας, παρά μόνο εναντίον του Δημοσίου (και μετά αυτό, αν πληρώσει αποζημίωση έχει δικαίωμα να τα ζητήσει αναγωγικά από την εταιρία για κακή εκτέλεση της μεταξύ τους σύμβασης).Επιπλέον σε καμία περίπτωση δεν παρακωλύεται η κανονική εκμετάλλευση του κειμένου του Θ.Γ., αφού αυτό δεν έχει οικονομική δυναμική από τη χρήση στην ιστοσελίδα του.
Lili, ναι, οι δημοσιεύσεις στο διαδίκτυο και η νομική ευθύνη (ποινική, αποζημιωτική κλπ) είναι αυτή που ισχύει για τα συμβατικά έντυπα. Η προστασία της πνευματικής ιδιοκτησίας είναι η ίδια (διατάξεις για "κατοχύρωση" δεν υπάρχουν πουθενά, γιατί τα δικαιώματα αποκτώνται με τη διατύπωση του έργου).

Ανώνυμος είπε...

Ας προσευχηθουμε ολοι μαζι, γονατιστοι, οτι η οικογενεια του τυπου που σκεφτηκε το συμβολο + της προσθεσης (πνευματικη δημιουργια ειναι και αυτο) δεν διαβαζει αυτο το μπλογκ :-)
--
evris

Καπετάνισσα είπε...

Θυμώνω πραγματικά που οι... φωστήρες του Παιδαγωγικού Ινστιτούτου γράφουν με σκονάκι!

Μαθουσάλες καθώς είναι, στερούνται αυθεντικής, ζωντανής γραφής που να εκφράζει ανθρώπους και καιρούς, οπότε, τσιμπολογούν κατά το δοκούν.
Μάλιστα. Έτσι διδάσκεται επισήμως η αντιγραφή.

Προτείνω το εξής:
Αυτές τις ημέρες γίνεται η επιμόρφωση των εκπ/κών για τα νέα βιβλία του Γυμνασίου.
Μπορείς να ρίξεις μια ματιά στο πρόγραμμα επιμόρφωσης του Π.Ι σύμφωνα με το οποίο οι... συγγραφείς ενημερώνουν κάποιους εκπ/κούς, οι οποίοι θα λειτουργήσουν ως πολ/στές για τους υπόλοιπους.
Την Τετάρτη 28 Ιουνίου στις 8.30 στο 3ο ΠΕΚ στο Περιστέρι θα γίνει η επιμόρφωση.
Δεν πας μια βόλτα;

θοδωρής είπε...

@Καπετάνισσα:
1) Είμαι θεσσαλονίκη, το Περιστέρι μού πέφτει κομμάτι μακρυά :)
2) Πήγα στην επιμορφωτική ημερίδα για το νέο σχολικό βιβλίο της Πληροφορικής, το οποίο δεν είναι ακόμη έτοιμο. Σκοπεύω να γράψω κάτι σχετικά με τα όσα άκουσα εκεί, οπότε έχε το νου σου στα λιμέρια μου.